Mira Radović
Nalazimo se u radionici nevladinog udruženja “NITI”. Udruženje je osnovano prije 7 godina.
Ideja za osnivanje je nastala kada sam svoje , tada skromno znanje i vještine o tkanju na ručnom razboju poželjela da podijelim sa ženama iz okruženja. Naš cilj je da se stari zanat –tkanje sačuva od zaborava.
Želimo da izradom različitih proizvoda tehnikom tkanja na ručnom razboju promovišemo vunu kao prirodni material i da podsjetimo širu javnost o značaju i mogućnostima upotrebe vune u svakodnevnom životu. Podsjetimo se, a to nije bilo tako davno da je gotovo svako domaćinstvi imalo razboj. Žene i djevojke su za potrebe svog domaćinstva izrađivala platno za odjevne i druge upotrebne predmete ,
Tradicionalno se tkala djevojačka sprema za udaju. Karakteristični motivi , šare i boje , koje su vješte ruke preplitale prenosile su se gemeracijama. Na taj način se njegovala tradicija i kultura naših naroda.
Razvojem tehnologije i velikih industrijskih razboja ubrzao se proces izrade platna ali tehnika tkanja je ostala ista. Preplitanjem niti osnove i potke , kombinacijom podizanja ručica ili pedala kroz zijev prolazi čunak i nastaje platno. Mi želimo da podstaknemo domaćine koji se bave uzgojem ovaca iz našeg okruženja da vunu ne bacaju nego da je prerađuju na starinski prirodan način .Poslije šišanja vuna se pere.Osušeno runo se vlači u vlačari a zatim se prede. Vuna može da se farba , a to su domaćice najčešće radile prirodnim bojama.Upotrebljavale su korjen, list ili plod pojedinih biljaka i dobijale originalne prirodne boje.Vuna je dobar termoizolator.Prisustvo lanolina na vlaknu je djelotvorno. Lanolin je vrsta masti (vuneni vosak) koja se upotrebljava kao podloga za mnoge preparate u farmaciji ,antireumatske kreme, a naročito kod izrade preparata za djecu.Antibakterijska i antialergijska svojstva vune su dobar
razlog da odjevne predmete od vune uvrstimo u ličnu upotrebu. Uz pomoć donator, kroz nekoliko projekata uspjeli smo nabavi opremu za rad. Gotove proizvode izlažemo na sajmovima Ovde su prikazani različiti proizvodi od vune ali i još neke tehnike rada kao što su pletenje, heklanje, pustovanje. U posljednje vrijeme se mnogo radi na unapređivanju turizma našeg kraja tako da bi za nas bio izazov izrada suvenira od vune. Zadovoljstvo mi je da vam pokažem našu etno-sobu.Formirana je kao jedna od aktivnosti iz projekta pod nazivom “Stari zanati naša budućnot” koju je finansijski podržala Američka ambasada u CG.
U projektu su učestvovali učenici Srednje stručne škole –smjer turistički tehničari sa profesoricom Milom Korać. Prikupljanjem starih predmeta i fotografija iz svojih kuća i okruženja učenici su bili aktivni učesnici u uređivanju etno- sobe. Donijeli su mnogo interesantnih predmeta koji se više ne koriste u svakodnevnom životu.Između ostalih tu je pegla na žar, drvena sofra,mali niski sto oko koga su ukućani sjedili na podu za vrijeme obroka. Tu je ručno rađena kolijevka stara više od 70 godina, ibrik i đugum (posude za vodu )prakljača,predmet koji se koristio za pranje veša, preslica, sepet, trnka (košnica) pravljena od pruća i blata…. Ovdje vidimo i mnoge vezene i tkane predmete koji su krasili domove naših predaka. Na ovaj način smo pokušali da prikažemo i od zaborava otrgnemo mali dio života naših predaka. Našim radom u udruženju pokušavamo bar malo da promijenimo svijest o značaju upotrebe prirodnih materijala i očuvanju tradicije kod svih ljudi koji prate naš rad. Takođe, upotrebom vune kao prirodnog materijala, uz nove kreacije pokušali smo da utičemo na podizanju svijesti o
zdravim stilovima života.